Stres jest naszym przyjacielem
Stres to naturalna i adaptacyjna reakcja organizmu do zmieniających się warunków.
Daje energię do radzenia sobie z wyzwaniami i powrotu do równowagi.
Objawia się w umyśle, emocjach i ciele – mogą to być nieprzyjemne odczucia i reakcje.
Może prowadzić do pobudzenia emocjonalnego i fizycznego oraz działania na najwyższych obrotach, często przekraczających możliwości organizmu w dłuższym okresie czasu.
Jak działa stres
Stresor (sytuacja, zdarzenie) wywołuje reakcję w zależności od tego jak go interpretujemy.
Przykłady reakcji:
- myśli (np. gonitwa myśli, ocena, analiza, scenariusze, plany),
- emocje (np. lęk, złość, frustracja, podniecenie),
- ciało (np. napięcie, ból, szybsze bicie serca, ciepło, motyle w brzuchu).
Reakcja stresowa może przebiegać bardzo szybko a część mechanizmów uruchamia się bez udziału świadomości. Możliwe jest uruchomienie różnych trybów reakcji na stresor:
- zadanie: mobilizacja -> działanie -> wykonanie zadania (poziom aktywacji potrzebny od wykonania zadania)
- zagrożenie: walka/ ucieczka/ zamrożenie (maksymalny poziom aktywacji)
Kiedy stres staje się problemem
Gdy stres się powtarza w dłuższym okresie czasu (stres chroniczny). Możliwe przyczyny:
- Powtarzający się stresor,
- Brak czasu na odzyskanie równowagi,
- Nieskuteczne działania czy nawyki.
Gdy interpretujemy zadanie jako zagrożenie co powoduje zbyt silną reakcję:
- Zagrożenie ogranicza kreatywność i opcje wyboru (głównie: walka, ucieczka, zamrożenie),
- Prowadzi do nieadekwatnych zachowań, które mogą pogłębić problem.
Do czego może prowadzić stres chroniczny lub o zbyt dużym nasileniu
Może prowadzić np. do obniżonego nastroju, bezsenności, problemów z apetytem, przemęczenia, osłabienia, różnych dolegliwości fizycznych czy chorób.
Chroniczny stres może prowadzić do zbudowania dysfunkcyjnych nawyków (np. uzależnienie od używek), które w dłuższym okresie pogłębiają stan chronicznego stresu.
Jak możemy sobie pomóc gdy stres staje się problemem
Zapraszam do podstrony Redukacja Stresu
Przedstawione powyżej informacje są skróconym i hasłowym opisem wybranych kwestii dotyczących stresu. Jeżeli chcesz pogłębić swoją wiedzę na temat stresu zapraszam do studiowania literatury.
Polecana literatura:
- Kelly McGonigal, Siła stresu. Jak stresować się mądrze i z pożytkiem dla siebie, 2019
- Jon Kabat-Zinn, Życie, piękna katastrofa, 2021
- Bruce McEwen, The End of Stress as we know it, 2002